Tieners leren sparen... hoe dan?

Pubers komen toch altijd geld tekort...

Vandaag publiceert het Nibud - je weet wel, het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting - een nieuw Scholierenonderzoek. Altijd interessant om te zien hoe de jeugd met geld omgaat - en vooral wat ze daarvan leren. De belangrijkste conclusie uit het Scholierenonderzoek 2020: Scholieren zijn rijker, maar komen nog steeds tekort. Een mooie samenvatting van de uitkomsten:

Voor alle duidelijkheid: het gaat hier om scholieren in het voortgezet onderwijs. Niet om kinderen op de basisschool dus, we hebben het over de leeftijd van ca 12 tot 18 jaar.

Hoe gaat dat met mijn pubers?

Het toeval wil dat ik twee jongens heb in die leeftijdscategorie: de één is net 14, de ander bijna 16 jaar. En heel eerlijk: waar ik in hun basisschooltijd vrij bewust bezig was om hen zelfstandig te maken met geld, heb ik dat de laatste jaren wat laten versloffen.

Weinig zakgeld

Ja, ze krijgen zakgeld. Heel beperkt want ze hebben nauwelijks persoonlijke uitgaven. Ze doen niet zoveel buiten de deur. Buiten schooltijd zijn ze meestal thuis en dan het liefst (binnen onze grenzen) online bezig. De jongste wil nog weleens een broodje of Turkse pizza kopen - en dat is het dan ook wel.

Wat wij als ouders betalen

Wat betalen wij standaard voor ze?

• sim-only abonnementje mobiele telefoon - heel beperkt, weinig data
• maandtarief voor hun favoriete game (World of Warcraft)
• lidmaatschap atletiekvereniging

Dat laatste, daarvoor zetten wij als het weer nodig is geld op hun game-account. We zouden natuurlijk meer zakgeld kunnen geven en hen dat dan zelf laten regelen... misschien wel een goed idee.

Meteen denk ik aan de wens van m'n jongste om lid te worden van een sportschool. Dat is bij de plaatselijke fitnessclub niet goedkoop, dus de vraag is: gaan wij als ouders daarvan alle kosten dragen - of laten we hem meebetalen? Aan de ene kant wil ik het sporten absoluut stimuleren, aan de andere kant vind ik het ook belangrijk dat hij zich bewust is van de kosten.

Zakgeld: helft betaalrekening, helft spaarrekening

Van het zakgeld dat ze krijgen gaat de helft op hun betaalrekening en de andere helft op hun spaarrekening. Met het geld op de betaalrekening mogen ze doen wat ze willen, over het uitgaven vanaf de spaarrekening beslis ik mee. Daar is sinds hun eerste zakgeld toen ze 6 jaar waren eigenlijk niets aan veranderd... ja okay, toen was het contant en met een spaarpot, nu allang digitaal.

Uitgaven aan en in games

Het geld op hun betaalrekening gaat vooral naar uitgaven in games. Dat mogen ze van mij niet van hun spaarrekening halen - dingen kopen in een game (outfits voor de figuren, wapentjes, weet ik veel wat) vind ik persoonlijk nogal zonde van het geld, dus daar is hun betaalrekening voor.

Willen ze een nieuwe game kopen, dan mogen ze daarvoor wel hun spaargeld inzetten. Simpelweg omdat ze geen andere wensen hebben. Een nieuwe game zie ik dan maar in de lijn van de LEGO-dozen die ze voorheen van hun spaarrekening mochten betalen.

Kleedgeld een goed idee?

Zelf had ik toen ik hun leeftijd had kleedgeld. Natuurlijk heb ik dat ook overwogen voor deze jongens, maar tot nu toe besloten dat niet te doen. Ze geven helemaal niets om kleding en zouden het geld daar dus waarschijnlijk niet aan uitgeven. Ook niet als ze rondlopen in kleren die echt te kort, te krap, te klein of zelfs kapot zijn... 'het zit zo lekker!'.

Dus koop ik liever voor ze wat ik nodig vind - en doe die te kleine en kapotte kleding gewoon weg. Maar ook dit is wel een heroverweging waard, om hun zelfstandigheid te bevorderen.

Geen baantje meer

De oudste had een tijdje een krantenwijk, zo'n weekblad. Die liepen ze samen en de inkomsten deelden ze netjes. Of nou ja... heel eerlijk... daar zorgde ik voor, die verdeling. Omdat ik het werken wilde stimuleren verdubbelde ik bovendien het bedrag - dat deed ik liever dan het verhogen van hun zakgeld.

Maar.... de krant die ze bezorgden ging over de kop, dus dat stopte.

Heel even nam de oudste daarna een wijk met reclamefolders maar dat was zo slecht geregeld dat ik er helemaal achter stond dat hij daarmee stopte.

Sindsdien hielp hij mij een beetje met het vullen van m'n Go-Kids agenda en kreeg hij daarvoor een beetje geld. Dat is ook alweer een  tijd geleden... sinds de uitbraak van corona zijn er niet zoveel activiteiten en evenementen meer voor die agenda.

Komen mijn pubers geld tekort?

Even terug naar het Nibud-onderzoek - waarin meer dan de helft van de scholieren aangeeft dat ze geld tekortkomen. Dat is bij mijn mannen niet het geval. Denk ik. Hoe ze zelf zouden antwoorden op die vraag weet ik niet... zal het vanavond eens vragen.

Wat is tekort?

Want wat is tekort? Als je niet alles kunt kopen wat je zou willen? Ongetwijfeld zouden ze dan zeggen dat ze tekort komen, want ze kunnen niet onbeperkt geld uitgeven aan en in games.

Het komt eigenlijk nooit voor dat ze extra geld aan ons vragen - ook weer vooral omdat ze niet zo uithuizig zijn. Ze zijn ook gelukkig niet zo gevoelig voor wat anderen hebben en doen, waardoor ze weinig wensen hebben door invloed van buitenaf.

Tieners beter leren sparen

Gezien de uitkomst van het onderzoek dat scholieren veelal geld tekort komen is het misschien wat gek om ernaar te streven dat ze goed sparen. Toch vind ik het wel belangrijk dat ze altijd in beeld houden dat het belangrijk is om te sparen. De motivatie voor volwassenen - geld achter de hand houden voor onverwachte situaties - is voor het puberbrein denk ik nog wat te hoog gegrepen. Een spaardoel is voor hen waarschijnlijk eerder een reden om niet altijd al je geld uit te geven.

Spaardoel: gaming-PC

Die krantenwijk hielp m'n oudste met het bereiken van een mooi spaardoel: een nieuwe gaming-PC. Zo ongeveer al het geld dat hij kreeg reserveerde hij daarvoor: zakgeld, krantengeld, verjaardagsgeld en wat opa's en oma hem verder toestopten. Dat doel was bereikt, PC gekocht, hij gelukkig. Een nieuw spaardoel heeft hij niet echt, dus waarom dan nog werken?

Ouders moeten kinderen leren omgaan met geld

Het Nibud zegt heel terecht: 

Ouders spelen een belangrijke rol bij het leren omgaan met geld. Mensen die als kind van hun ouders hebben geleerd hoe ze met geld om moeten gaan, lopen later minder risico op financiële problemen.

Wat gaan we aanpassen?

Ik geloof dat we maar weer eens serieus moeten kijken naar de lessen die onze kinderen leren op geldgebied. Wat we kunnen aanpassen om ze nog wat bewuster te maken en te bespreken of

• ze weer een spaardoel kunnen bedenken,
• iets gaan ondernemen om weer te werken,
• we toch aan kleedgeld zullen gaan doen,
• ze zelf dat maandelijkse gamegeld gaan regelen.

Mooi onderwerp voor aan de keukentafel dit weekend....