Verkiezingen: wat willen partijen met vermogensbelasting?

Belasting op werkelijk rendement voert de boventoon

Het is 22 november 2023, de dag van de nieuwe Tweede Kamer verkiezingen. Het is hartstikke spannend, als we de peilingen mogen geloven. Persoonlijk vind ik het nog steeds lastig om te bepalen wie mijn stem krijgt, maar ergens vandaag moet ik de knoop doorhakken. 

Politieke partijen & belasting op vermogen

Voor VanSpaarbankVeranderen.nl vind ik het wel interessant om eens even te kijken wat de verschillende partijen van plan zijn met de vermogensbelasting. Of beter gezegd: de belasting op vermogen in box 3 van de inkomstenbelasting - de vermogensrendementsheffing. Wat staat daarover in de verkiezingsprogramma's? Ik begin met de 4 partijen die volgens de peilingen nek aan nek gaan - daarna volgt de rest.

Nieuw Sociaal Contract (NSC): belasting op werkelijk rendement

De partij van Pieter Omtzigt wil doorgaan op de weg die het kabinet Rutte IV is ingeslagen: de weg naar het heffen van belasting over het werkelijke rendement dat we realiseren op spaargeld en beleggingen. Je weet wel, in plaats van het fictieve rendement dat juridisch is afgeschoten.

Dat belasten van werkelijk rendement blijkt alleen niet zo makkelijk, het is nog maar de vraag of daar een werkbare oplossing voor gevonden wordt. Heeft Omtzigt daar een geniaal idee over?

PvdA / GroenLinks : miljonairsbelasting

De linkerkant van het politieke spectrum gaat voor het zwaarder belasten van vermogens. Ze willen een onderzoek naar een 'progressiever belastingstelsel met een zeer hoog tarief voor de hoogste vermogens'. Daarbij hoort voor de partij van Frans Timmermans het invoeren van een 'miljonairsbelasting': extra belasting voor mensen met een vermogen boven 1 miljoen euro. Lichtpuntje voor de vermogenden: de waarde van het eigen huis wordt hier niet in meegenomen. 

PVV : zegt niets over vermogensbelasting...

VVD : belasting op werkelijk rendement

De VVD zal niet snel kiezen voor een miljonairsbelasting. De wensen rondom de belasting op vermogen zijn niet veranderd: doorgaan met het hervormen van box 3 naar een belasting op daadwerkelijk gerealiseerd rendement. De partij van lijsttrekker Dilan Yeşilgöz wil vooral ook voorkomen dat "het belasten van vermogen een excuus wordt om het eigen huis, het pensioen of mkb’ers te belasten". Logisch, gezien het politieke profiel van de VVD.

BBB : terugdraaien extra belasting voor beleggers met huurpanden

Ik ga het eerlijk zeggen: in het programma van de BBB had ik me nog niet echt verdiept. En juist hier vinden we een enorme hervorming van het belastingstelsel in het programma. Kijk maar: 

In de inkomstenbelasting worden alle daadwerkelijke inkomsten gezamenlijk belast ter vervanging van het huidige boxenstelsel. Alle toeslagen worden afgeschaft en vervangen door een belasting- en premievrij bedrag en/of negatieve belastingaanslag.

Dat is nogal wat!

Daarnaast zegt BBB dat - als zij het voor het zeggen hebben - alleen 'daadwerkelijk genoten inkomsten en rendementen worden belast'. Geen heffing meer over fictieve inkomsten.

Dat lijkt hetzelfde als de eerdergenoemde belasting op werkelijk rendement, maar dat is niet per se zo. Want 'daadwerkelijk genoten' is iets anders dan 'werkelijk'. Een stijging van de waarde van aandelen bijvoorbeeld... dat is wel rendement, maar het is pas genoten rendement als je de aandelen verkoopt.

En dan is er nog iets bijzonders: de partij van Caroline van der Plas wil dat de extra belasting die beleggers in huurpanden nu voor hun kiezen krijgen wordt teruggedraaid. Het idee daarachter is dat het voor investeerders interessant moet blijven om geld te stoppen in betaalbare huurwoningen. 

CDA : erfbelasting omhoog

Voor het CDA is belasting op basis van daadwerkelijk rendement op spaargeld en beleggingen ook het streven. Daarnaast willen zij een verhoging van de erf- en schenkbelasting voor grotere vermogens doorvoeren - om daarmee een lagere belasting op arbeid te financieren.

ChristenUnie : tijdelijke miljonairstaks

De ChristenUnie wil naar de bekende belasting op daadwerkelijk behaalde rendementen, met als tussenoplossing een tijdelijke miljonairstaks.

D66 : twee extra toptarieven in voor miljonairs

D66 sluit zich aan bij het plan voor de miljonairstaks van PvdA / GroenLinks. Ze gaan zelfs voor een aparte vermogensbelasting op vermogens boven een miljoen met een hoger tarief boven de twee miljoen. Daarbij gaat het niet alleen om vermogen in box 3 - ook box 2 wordt hierbij betrokken. De eigen woning telt hierbij wederom niet mee. 

Partij voor de Dieren : progressieve vermogensbelasting

De Partij voor de Dieren rept niet over het belasten van rendement - dus ook niet over fictief of werkelijk rendement. Wat hen betreft gaan we naar een 'directe vermogensbelasting'. Dan betalen we belasting over de hoogte van het vermogen, niet over het rendement. Ze denken aan een progressieve vermogensbelasting van 1% tot een vermogen van € 500.000, oplopend tot 5% voor vermogens boven de 5 miljoen euro.

SP : rijken zwaarder belasten

Het is niet verrassend: alleen een miljonairsbelasting voor de allerrijksten is voor de SP niet voldoende. Zij willen daarnaast geld dat verdiend wordt met vermogen (denk aan aandeelhouders en vastgoedbeleggers) minstens even zwaar belasten als inkomsten uit arbeid. 

Weet ik nu wat ik ga stemmen?

Nee, natuurlijk weet ik het niet door deze opsomming. Er zijn nog zoveel andere onderwerpen dan alleen de belasting op vermogen. Maar wat vind ik van deze standpunten?

Belasting op werkelijk rendement... ingewikkeld!

Die belasting op werkelijk rendement... ik weet niet of de partijen dat nu allemaal zelf zo graag willen. Het is een 'moetje' - de hoogste rechters hebben duidelijk gemaakt dat het fictieve rendement niet door de beugel kan. Belasting op werkelijk rendement is dan een logische stap waar we niet onderuit lijken te kunnen. Maar het blijkt in de praktijk zoveel haken en ogen te hebben dat ik er toch niet van overtuigd ben.

Terug naar losse vermogensbelasting

Dus misschien moet er een heel andere keuze gemaakt worden. Niet meer (alleen) het rendement belasten, maar terug naar een losse vermogensbelasting.

Vroeger, heel lang geleden, hadden we dat ook. Je betaalde inkomstenbelasting over spaarrente en dividend dat je echt gekregen had en daarnaast vermogensbelasting - 8 promille was dat. Dat is wel even iets heel anders dan de 1% tot 5% waar de Partij voor de Dieren het over heeft.

Ik houd er wel van als een partij een andere insteek kiest dan die ingewikkelde belasting op werkelijk rendement. Met alleen belasting over echt ontvangen inkomsten uit vermogen kom je er alleen niet lijkt me zo, vermogensgroei zal toch ook wel belasting moeten opleveren. 

Ach, ik ben geen politica en wil dat ook zeker niet worden. Wel ben ik enorm benieuwd waar het heen gaat met de belasting op vermogen - maar eerst naar hoe het uitpakt met deze verkiezingen en welke regering daar uit gaat komen!